به گزارش خبرنگار حوزه علم، فناوری و دانش‌بنیان خبرگزاری آنا، لقاح آزمایشگاهی (IVF) روشی برای درمان ناباروری است که در آن سلول تخمک بالغ از زن گرفته می‌شود و با اسپرم مرد در آزمایشگاه لقاح می‌یابد.

لقاح مصنوعی برای اولین بار در دنیا در سال ۱۹۷۸ در انگلستان توسط دکتر رابرت ادواردز انجام شد که جایزه نوبل فیزیولوژی و پزشکی را در سال ۲۰۱۰ برای وی به ارمغان آورد. کودک حاصل از این لقاح در ۲۵ ژوئیه ۱۹۷۸ به دنیا آمد و پس از آن تاکنون حدود ۵ میلیون کودک به این روش در دنیا متولد شده‌اند.

درمان ناباروری توسط IVF

در دو دهه اخیر درمان ناباروری با روش IVF در کشور ما پیشرفت قابل توجهی داشته است. زوجین برای درمان ناباروری ابتدا باید کلیه آزمایش‌های مربوطه را انجام داده تا دلیل اصلی ناباروری در آنها مشخص شود. سپس با توجه به نیاز هر شخص و روش‌های موجود، شیوه درمانی معیّنی برای آنها در نظر گرفته می‌شود. روش لقاح آزمایشگاهی یا IVF می‌تواند یکی از مهم‌ترین گزینه‌ها برای زوج‌هایی باشد که با مشکل ناباروری مواجه هستند چراکه درمان ناباروری با این روش، درصد موفقیت بالایی دارد.

موارد تجویز درمان به روش IVF

اگر زنان مشکلاتی مانند تخمک‌گذاری و یا پایین بودن کیفیت آن، انسداد لوله‌های رحم و چسبندگی‌های حفره لگنی داشته باشند، معمولاً برای درمان از روش ivf استفاده می‌شود که می‌تواند شانس بارداری را به میزان زیادی افزایش دهد. همچنین اگر مردان مشکل تعداد و تحرک کم اسپرم داشته باشند نیز از این روش استفاده می‌شود.

همچنین اگر در برخی موارد تشخیص ناباروری امکان‌پذیر نباشد و یا روش‌های درمانی دیگر مؤثر واقع نشوند، پزشک معمولا روش ivf را تجویز می‌کند.

مراحل انجام درمان ناباروری با روش IVF

انجام درمان ivf حدود چهار تا شش هفته زمان می‌برد که شامل مراحل زیر می‌باشد:

۱.تحریک تخمدان

۲.جمع‌آوری تخمک‌ها

۳.تهیه و آماده‌سازی اسپرم

‌۴.لقاح و رشد جنین در محیط آزمایشگاه

مرحله لقاح بدین صورت است که اسپرم‌ها و تخمک‌ها در محیطی شبیه به رحم مادر در کنار یکدیگر قرار می‌گیرند. سپس اسپرم وارد تخمک می‌شود و پس از تشکیل جنین آماده انتقال به رحم می‌شود. در این مرحله نیز جنین به داخل لوله‌ باریکی ریخته می‌شود و از راه واژینال به داخل رحم منتقل می‌شود.

پیشرفت‌های IVF در ایران

دکتر ابوطالب صارمی، فوق تخصص باروری و IVF از دانشگاه وین و مؤسس بیمارستان فوق تخصصی زنان و زایمان و نازائی،مرکز باروری و ناباروری و مرکز تحقیقات سلولی صارم، در اوایل دهه ۱۳۶۰ پیگیر راه‌اندازی روش درمان IVF در ایران شد و در سال ۱۳۶۳ نیز مجوز شرعی آن را از امام خمینی(ره) دریافت نمود. 

وی در سال ۱۳۶۷ خورشیدی، برای اولین بار در کشور، نخستین بچه را از طریق IVF به دنیا آورد که موفقیت آن را در کنگره ناباروری علوم پزشکی ایران در سال ۱۳۶۸ اعلام کرد. پس از آن در سال ۱۳۷۰ نخستین دوقلوی‌های آزمایشگاهی از یک مادر ۲۷ ساله آذربایجانی به دنیا آمدند.

پیش از راه‌اندازی مراکز درمان ناباروری در ایران، بسیاری از زوج‌های نابارور برای درمان به مراکز و بیمارستان‌های خارج از کشور مراجعه می‌کردند، اما ورود این علم به ایران و تأسیس مراکز IVF، باعث امیدواری زوج‌های ایرانی شد.

با پیشرفت متخصصان این حوزه و راه‌اندازی مراکز مختلف در کشور، امروزه بسیاری از مردم کشورهای مختلف ازجمله کشورهای حاشیه خلیج‌فارس، آسیای میانه، عراق، پاکستان و دیگر کشورها، ایران را به عنوان مقصد IVF خود انتخاب می‌کنند چرا‌که کلینیک‌های IVF ایران علاوه‌بر پزشکان ماهر، از جدیدترین فناوری‌ها نیز برخوردار هستند و از همه مهم‌تر هزینه IVF در ایران در مقایسه با سایر کشورها بسیار پایین‌تر و مقرون به صرفه‌تر است. ایران بیش از ۷۰ مرکز تلقیح مصنوعی دارد، که مراکز IVF تهران، یزد و شیراز در صدر قرار دارند.